Praktische informatie
Noord-Macedonië is een bijzonder en soms mysterieus land. Niet alleen omdat het een prachtige, voor ons vrij onbekende cultuur heeft, maar ook omdat de inwoners een taal spreken, die ver van ons af ligt. Het moderne Macedonisch lijkt nog het meest op het Bulgaars. De variant van het Cyrillisch schrift dat in Noord-Macedonië wordt gebruikt is nauw verwant aan het Bulgaars-Russisch en Servisch. Gelukkig wordt in de meeste grote steden een Engelse vertaling toegevoegd aan verkeersborden en is in restaurants vaak een Engelse menukaart beschikbaar.
Dit is het Macedonische schrift (met de Nederlandse uitspraak er achter). Opvallend is het aantal leestekens, 31, vijf meer dan ons Latijnse alfabet. In alle plaatsen waar minimaal twintig procent Albanezen wonen, mag officieel ook het Albanees gebruikt worden voor communicatie met de overheid. Ook in de hoofdstad Skopje zie je veel Albanees: de meeste wegwijzers en straatnaamborden zijn tweetalig. Daarnaast spreken zo’n 200.000 mensen in Noord-Macedonië Turks.
DE NAAM Macedonië heet sinds begin 2019 officieel de Republiek Noord-Macedonië. Niet iedereen is daar blij mee. Het is daarom verstandig om gewoon de oude naam ‘Macedonië’ te gebruiken in een gesprek met een Macedoniër.
REISDOCUMENT Een visum is niet noodzakelijk, het is voldoende een paspoort te hebben dat nog drie maanden na bezoek aan het land geldig is.
De Nederlandse identiteitskaart is ook geldig in Noord-Macedonië.
DOUANE Noord-Macedonië is nog geen lid van de Europese Unie. Daarom gelden er beperkingen voor de in- en uitvoer van goederen:
• goederen alleen voor persoonlijk gebruik tijdens de reis
• maximaal 200 sigaretten of 50 sigaren
• maximaal 1 liter sterke drank
• maximaal 2 liter wijn of likeur
STROOM Net als in Nederland is de stroomspanning in Noord-Macedonië 220/230 volt. Adapters zijn niet nodig.
MACEDONISCHE DENAR Eén Euro is ongeveer 61 MKD (Macedonische Denars, redelijk koersvast). Dat rekent wat lastig bij het boodschappen doen en in het restaurant. Een rekenmachine meenemen kan handig zijn. Veelmobiele telefoons hebben een rekenfunctie.
GELDAUTOMATEN In Skopje, Ohrid en andere steden zijn ruim voldoende geldautomaten, waar de Nederlandse betaalpas werkt. Ook op de vliegvelden van Skopje en Ohrid zijn geldautomaten, zodat je meteen bij aankomst over de plaatselijke valuta (Macedonische Denars, MKD) kunt beschikken. Het is dus niet nodig om al in Nederland Denars te bestellen.
CREDITCARD In de grote steden worden in vrijwel alle winkels en restaurants creditcards geaccepteerd. Op het platteland moet meestal contant betaald worden.
RIJBEWIJS Voor het huren van een auto heb je uiteraard een geldig rijbewijs nodig. Het Nederlandse rijbewijs wordt gewoon geaccepteerd.
OPENBAAR VERVOER Noord-Macedonië heeft een uitgebreid busnetwerk. Je kunt een kaartje kopen in de bus of op het station. Met de trein kan je maar beperkt door het land reizen. Er is slechts een klein aantal treinverbindingen, zoals naar Tetovo, Kumanovo en Gevgelija. Meer informatie op: www.mzi.mk. In Ohrid rijden bussen naar omliggende plaatsen en naar de hoofdstad Skopje. De gele bussen van Ohrid Express en de bussen van Galeb zijn prima en vrijwel altijd voorzien van airconditioning. Je kan ook tegen een relatief klein bedrag een taxi nemen. Taxi’s met een vergunning beschikken allemaal over een taximeter, dus onderhandelen is niet nodig. De boten in Ohrid vertrekken in het hoogseizoen elk uur vanuit de haven vlakbij het centrale plein.
BELANGRIJKE TELEFOONNUMMERS De Nederlandse ambassade in Skopje (adres: Aminta III (Leninova) 69/71) is 24 uur per dag bereikbaar via telefoonnummer: +389 2 310 9250. De telefoonnummers van de hulpdiensten zijn zonder extra getallen in te voeren op de mobiele telefoon:
192 politie
193 dokter
194 brandweer
15555 wegenwacht
KLIMAAT Noord-Macedonië heeft een landklimaat. Dat betekent warme zomers en koude winters. Het meer van Ohrid zorgt voor een gematigd klimaat. Waar elders in het land de winters erg koud en de zomers heet kunnen zijn, ligt er in de winter in Ohrid nauwelijks sneeuw en is de zomer er aangenaam, de temperatuur komt dan zelden boven dertig graden.
NATIONALE FEESTDAGEN Meeste winkels zijn geopend.
1 en 2 januari: Nieuwjaar
7 januari: Orthodox kerstfeest
1 mei: Dag van de arbeid
24 mei: Cyrillus en Methodius-dag
2 augustus: Dag van de republiek (gesticht in 1944)
8 september: Onafhankelijkheidsdag (1991)
11 oktober: Dag van de revolutie (1941, antifascistische opstand)
23 oktober: Dag van de Macedonische Revolutionaire strijd (1893)
8 december: Dag van de heilige Klement van Ohrid
OPENINGSTIJDEN WINKELS, POSTKANTOOR, BANKEN
In het hoogseizoen (juli-augustus) zijn de winkels, ook op zondag, geopend van 08.00 tot 24.00 uur, daarbuiten tussen 09.00 en 21.00 uur. De meeste supermarkten zijn op nationale feestdagen gewoon open.
WATER Tenzij anders aangegeven is het kraanwater in Noord-Macedonië gewoon drinkbaar. Toch smaakt flessenwater (veel) beter.
ALCOHOL In de zomer zijn in alle supermarkten tot 21.00 uur alcoholische dranken te koop. Buiten het hoogseizoen sluit de alcohol-verkoop om 19.00 uur.
SIGARETTEN Er wordt in Noord-Macedonië opvallend veel gerookt, zeker in vergelijking met Nederland en België. Dat is niet zo vreemd, want de prijs van sigaretten is er erg laag. Het is in restaurants overigens verboden te roken. Let op: buiten roken mag, maar het weggooien van een peuk op straat kan een boete van vijftig euro opleveren!
VERKEER Noord-Macedonië is behalve met het vliegtuig ook met de auto goed te bereiken. Vanaf Utrecht naar de hoofdstad Skopje is het ongeveer 2200 kilometer rijden, waarbij op sommige trajecten tol moet worden betaald, ook in Noord-Macedonië. De meeste wegen zijn tweebaans, alleen rond Skopje is een snelweg, net als een deel van de route naar Griekenland en tussen Ohrid en Skopje. Let goed op de kuilen in de weg, door de koude winters en de warme zomers hebben de wegen veel te lijden…Schrik ook niet van tractoren op de weg, wandelaars of soms een koe.
Er gelden grofweg dezelfde verkeersregels als in Nederland, maar lang niet iedereen houdt zich daaraan. Bovendien heeft verkeer van rechts niet altijd voorrang. In het algemeen heeft verkeer op doorgaande wegen voorrang tenzij anders aangegeven. De tweebaanswegen max. 80 km p/u en op snelwegen 120 km p/u, tenzij anders is aangegeven. Stijgend verkeer heeft voorrang op dalend verkeer. Je moet ook overdag je lichten aan hebben. Boetes zijn in Noord-Macedonië zeer hoog. Stop altijd voor een zebrapad als iemand wil oversteken, als je dat niet doet en je wordt aangehouden is de boete hoog.
Met de auto door Noord-Macedonië betekent daarom: goed opletten!
TOL Op de snelwegen in Noord-Macedonië moet tol worden betaald. De tarieven zijn zeer laag. De tol kan met creditcard en contact worden betaald bij de bemande tolhuisjes.
TAXI Taxi’s in Noord-Macedonië zijn goedkoop. Controleer wel altijd of de meter aanstaat. Als er een lange afstand gereden moet worden kan er een vaste prijs afgesproken worden. Vraag altijd in het hotel naar betrouwbare taxibedrijven. Stap alleen in bij officiële taxi’s, word je door een taxichauffeur een excursie aangeboden: weet dan dat dit illegaal is en je niet verzekerd bent.
HUURAUTO In Noord-Macedonië zijn vrijwel alle grote autoverhuurbedrijven vertegenwoordigd.
BRANDSTOF Noord-Macedonië heeft veel benzinepompen, Makpetrol en Lukoil leveren brandstof van goede kwaliteit.
INTERNET Dataverkeer (roaming) is duur, zolang Noord-Macedonië nog geen lid is van de EU. Wie goedkoper uit wil zijn koopt lokaal een simkaart. Bestel data altijd afzonderlijk van het beltegoed. Voor ongeveer 4-5 euro heb je al snel 8 GB-data. Noord-Macedonië heeft een prima mobiel netwerk. Bijna overal is er 4G mobiel internet en in de meeste steden en restaurants wordt gratis WiFi aangeboden.
BOODSCHAPPEN De meeste producten zijn ook in Noord-Macedonië gewoon te krijgen zoals luiers, glutenvrij brood, suikervrije jam en –als je goed zoekt- yoghurt. Grootste supermarkt is de VERO (onderdeel van de SPAR), er zijn ook andere grote ketens zoals TINEX en Ramstore.
ETEN EN DRINKEN Restaurants zijn over het algemeen erg goedkoop. Ze serveren heerlijke vleesgerechten (probeer eens Selsko Meco, een lokaal ovengerecht met vaak drie soorten vlees en veel groente). Rond het meer van Ohrid wordt een speciale vis geserveerd: de Pastramka. De vis lijkt een kruising tussen de zalm en de forel: rood vlees en weinig graat. Er zijn maar drie plaatsen waar deze soort voorkomt, het Baikalmeer (Siberië), Victoriameer (Oost-Afrika) en het meer van Ohrid. Ook een andere zeldzame vis, de Belvitsa, is een smaakvolle aanrader. De lokale bevolking houdt van toeristen en vooral van Nederlanders en Vlamingen. Sommige restaurants in (de buurt van) Ohrid hebben zelfs menukaarten in het Nederlands. Of wat
daar voor door moet gaan, want niet zelden is Google Translate gebruikt. Kijk niet raar op als je na een kort gesprek bij iemand thuis wordt uitgenodigd voor een glas huis gestookte rakija, de lokale brandewijn. Maar pas op! De rakija kan heel sterk zijn (boven 50% alcohol, de drank is dan vaak geel of wit van kleur). Weet dat als je glas leeg is, er zeker bijgeschonken wordt! Maar het is onbeleefd om rakija te weigeren. Bij een glas rakija wordt vrijwel altijd een frisse salade gegeten.
FOOI Het is wenselijk om een fooi te geven als je goed bediend bent. Voor fooien bestaat geen vast percentage. Een fooi van 60 MKD voor een aantal drankjes is al goed genoeg.
DAGTOCHTEN Een excursie of dagtocht met een goede gids is zeer aan te bevelen. De gidsen spreken goed Engels (sommigen spreken Nederlands), zijn niet duur en kunnen je de mooiste plekken laten zien. Wil je de echte traditionele sfeer ervaren, dan kan een Macedonische avond iets zijn. Je maakt dan kennis met de lekkerste lokale gerechten en met Macedonische muziek en dans.
FOTOGRAFEREN Noord-Macedonië nodigt uit om veel foto’s te maken. Dat mag bijna overal, maar niet bij stuwdammen en in kloosters en kerken.